" هیأتهای مذهبی و تشکل های صنفی به مثابه سازمانهای غیردولتی مطالعه موردی دوره قاجار "
نویسنده زاهد زاهدانی سعید ,گروسی سعیده
منبع مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه اصفهان - 1381 - شماره : 30-31
فایل تمام متن Download PDF
چکیده سابقه شکل گیری و فعالیت سازمان های غیردولتی در کشورهای مختلف، متفاوت است . این تفاوت ناشی از اختلاف در عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی موجود در هر یک از این کشورهاست. در برخی به لحاظ تاریخی بسترهای مناسب شکل گیری این سازمانها همچون اعتقاد به تکثر منابع قدرت در جامعه و جامعه مدنی وجود داشته است، در حالی که برخی کشورها در بدترین حالت، فاقد چنین فضای مناسب و دربهترین حالت دارای جلوه های کمرنگ و ضعیفی از آن بوده اند. سازمانهای غیردولتی شکل می گیرند که گروهی از مردم با سازماندهی خود به عنوان یک واحد اجتماعی سعی دارند با وضع قواعدی برای نظم دهی به روابط اعضا و تعیین وظایف آنها، به اهداف مشخص و معینی دست یابند. این سازمانها با ویژگیهای نظیر همبستگی و انسجام، داوطلبانه و خودجوش بودن، غیرانتفاعی بودن، اشتراک ارزشی اعضا، خودمختاری و مشارکت، از سازمانهای اقتصادی یا دولتی متمایز می شوند. اصناف و هیاتهای مذهبی ایران در دوره قاجار هفت ویژگی اصلی سازمانهای غیردولتی یعنی: انفکاک از دولت، غیرانتفاعی بودن، تبعیت از قانون جامع، غیرسیاسی بودن، انجام فعالیتهای عام المنفعه، جلب فواید و منافع برای جامعه نه برای گردانندگان ، مردمی و خودجوش بودن را داشته اند. اما آیا با توجه به شرایط سیاسی - اجتماعی آن زمان اصولا ایران دوره قاجار بسترهای رشد و شکل گیری سازمان های غیردولتی را داشته است یا خیر؟ اگر چه ایران دوره قاجار فاقد جامع مدنی به معنای امروزی بوده اما باید گفت با توجه به ساختار استبدادی جامعه، مردم طی زمان دریافته بودند که با پیوستن به سازمانهای خودجوش مذهبی یا حرفه ای می توانند به هویت جمعی قابل ملاحظه ای دست یابند و تا حدی از فشارهای مستقیم دولت بکاهند. در واقع می توان گفت وجود تاریخی و سنتی اصناف و هیاتهای مذهبی در ایران و عضویت در آنها، تمرینی برای ورود به جامعه مدنی و تشکیل سازمانهای غیردولتی و کارآمد امروزی تلقی می شود.
کلیدواژه سازمانهای غیردولتی، ایران، قاجاریه، اصناف، هیاتهای مذهبی، جامعه مدنی، پلورالیسم سیاسی
آدرس دانشگاه شیراز بخش علوم اجتماعی , دانشگاه شهید باهنر کرمان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر