⬅️گزارش دوم
دلایل اقتصادی و مدیریتی
انقلاب ۵۷
🖍🖍🖍🖍🖍🖍🖍
انقلاب ۱۳۵۷ ایران تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی رخ داد. در این مقاله، به بررسی برخی از تصمیمات اقتصادی محمدرضا شاه پهلوی و تأثیرات آن بر نارضایتی عمومی پرداخته‌ایم.
۱. بی‌توجهی محمدرضا شاه به هشدارهای کارشناسان اقتصادی در کنفرانس رامسر (۱۹۷۴)
در کنفرانس رامسر (۳ اوت ۱۹۷۴)، اقتصاددانان و کارشناسان برنامه‌ریزی از جمله ابوالحسن ابتهاج و عبدالمجید مجیدی به شاه هشدار دادند که تزریق سریع و بی‌برنامه‌ی درآمدهای نفتی به اقتصاد بدون توسعه‌ی زیرساخت‌های تولیدی، باعث تورم، افزایش واردات، وابستگی به کالاهای خارجی و نارضایتی اجتماعی خواهد شد. اما شاه این هشدارها را جدی نگرفت و بر اجرای سیاست‌های توسعه‌ای پرهزینه بدون زیرساخت‌های مناسب اصرار ورزید.
✍🏿۲. بی‌توجهی به توسعه روستایی و مهاجرت گسترده به شهرها
بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷، ایران سالانه ۲۲ میلیارد دلار از فروش نفت درآمد داشت، اما این درآمد به جای سرمایه‌گذاری در روستاها، صرف پروژه‌های شهری و خریدهای خارجی شد. در حالی که ۶۰ درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کردند، خدمات اساسی مانند جاده، آب و برق به آن‌ها نرسید. این مسئله موجب شد میلیون‌ها نفر از روستاییان به امید زندگی بهتر به شهرها مهاجرت کنند و مناطق حاشیه‌نشین در اطراف شهرهای بزرگ گسترش یابد. رشد سریع جمعیت شهری بدون زیرساخت‌های مناسب، بیکاری، فقر و نارضایتی عمومی را افزایش داد که یکی از عوامل مهم نارضایتی اجتماعی و زمینه‌ساز انقلاب شد.
✍🏿۳. علاقه‌ی شاه به نمایش‌های اقتصادی و واردات بی‌رویه
شاه بیش از آنکه به توسعه‌ی اقتصادی پایدار اهمیت دهد، به نمایش قدرت اقتصادی و پیشرفت‌های سریع ظاهری علاقه‌مند بود. او معتقد بود که ایران باید به سرعت به یک کشور صنعتی تبدیل شود، اما این سیاست‌ها بیشتر به واردات تجهیزات و کالاهای مصرفی منجر شد تا توسعه‌ی زیرساخت‌های تولیدی. وابستگی به کالاهای وارداتی و عدم حمایت از تولید داخلی، نارضایتی میان قشر تولیدکننده و کارگران را افزایش داد.
✍🏿۴. خرید گسترده‌ی تسلیحات به جای توسعه‌ی اقتصادی
به جای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی، شاه بخش قابل‌توجهی از درآمدهای نفتی را صرف خرید تسلیحات از غرب کرد. در دهه‌ی ۵۰، ایران پس از آمریکا و شوروی، بزرگ‌ترین خریدار تسلیحات در جهان بود. این سیاست نه‌تنها فشار اقتصادی ایجاد کرد، بلکه باعث شد که دولت در تأمین نیازهای اولیه‌ی مردم، مانند مسکن، اشتغال و خدمات اجتماعی، ناکام بماند.
✍🏿۵. تمرکز بر توسعه‌ی شهری به جای مناطق روستایی
در حالی که ۶۰ درصد جمعیت ایران در روستاها زندگی می‌کردند، سیاست‌های توسعه‌ای رژیم پهلوی عمدتاً بر شهرهای بزرگ متمرکز بود. ساخت برج‌های مدرن، هتل‌های لوکس، خیابان‌های بزرگ و مراکز تجاری، در حالی که بسیاری از مناطق روستایی از ابتدایی‌ترین امکانات محروم بودند، موجب نارضایتی شدید مردم شد.
✍🏿۶. پیش‌بینی انقلاب توسط برخی کارشناسان برنامه‌ریزی
بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اجتماعی از جمله کارشناسان سازمان برنامه و بودجه، نسبت به بحران‌های اقتصادی و نارضایتی اجتماعی هشدار داده بودند. آن‌ها می‌دانستند که توسعه‌ی ناپایدار، نابرابری اجتماعی و تمرکز ثروت در دست گروهی خاص، زمینه‌ساز اعتراضات مردمی خواهد شد. با این حال، شاه و اطرافیانش این هشدارها را نادیده گرفتند و تا آخرین لحظات، واقعیت‌های اجتماعی را درک نکردند.
✍🏿۷. چرا سلطنت‌طلبان این واقعیت‌ها را نمی‌پذیرند؟
بسیاری از طرفداران رژیم پهلوی، تمرکز خود را بر دستاوردهای صنعتی، نظامی و فرهنگی آن دوره گذاشته‌اند و از مشکلات اساسی اقتصادی و اجتماعی چشم‌پوشی می‌کنند. آن‌ها معتقدند که توسعه‌ی سریع ایران تحت حکومت شاه، اگر فرصت بیشتری می‌یافت، می‌توانست به موفقیت‌های بزرگی منجر شود. اما واقعیت این است که عدم مدیریت صحیح ثروت نفتی، نابرابری اقتصادی، فساد، بی‌توجهی به مطالبات مردم و سرکوب اعتراضات، از عوامل مهم فروپاشی حکومت پهلوی بودند.
⬅️نتیجه‌گیری:
شاه با نادیده گرفتن هشدارهای کارشناسان اقتصادی، بی‌توجهی به توسعه‌ی روستاها، تمرکز بر سیاست‌های نمایشی، خرید گسترده‌ی تسلیحات و عدم توجه به نارضایتی‌های اجتماعی، خود زمینه‌ی فروپاشی رژیم را فراهم کرد. انقلاب ۵۷ نتیجه‌ی سال‌ها انباشت نارضایتی‌هایی بود که ریشه در سیاست‌های اقتصادی و مدیریتی نادرست داشتند.
پنجشنبه ۱۱ بهمن
۱۴۰۳
https://t.me/ghalamemoalem
https://chat.whatsapp.com/KUIIQQVSlp1DbFqWui5pSk
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر